1. สุขภาพกาย (Physical Health)
หมายถึง สภาพร่างกายที่แข็งแรง สมบูรณ์ ปราศจากโรคภัย หรือมีความสามารถในการฟื้นตัวจากอาการเจ็บป่วยได้ดี
องค์ประกอบของสุขภาพกาย
โภชนาการที่ดี – กินอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันทรานส์ น้ำตาล และโซเดียมสูง
การออกกำลังกายสม่ำเสมอ – ควรออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ เช่น วิ่ง ว่ายน้ำ โยคะ
การพักผ่อนเพียงพอ – ควรนอนอย่างน้อย 7-9 ชั่วโมงต่อคืน
การดูแลสุขอนามัย – ล้างมือบ่อย ๆ แปรงฟันวันละ 2 ครั้ง หลีกเลี่ยงการใช้ของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น
การตรวจสุขภาพประจำปี – ตรวจร่างกายสม่ำเสมอเพื่อป้องกันโรค
ตัวอย่างการดูแลสุขภาพกาย: ดื่มน้ำวันละ 8 แก้ว, กินผักผลไม้ให้มากขึ้น, เดินหรือขยับร่างกายทุกวัน
2. สุขภาพจิต (Mental Health)
หมายถึง ความสามารถในการควบคุมอารมณ์ จัดการกับความเครียด และมีมุมมองที่ดีต่อชีวิต
องค์ประกอบของสุขภาพจิต
การจัดการอารมณ์ – เข้าใจอารมณ์ของตัวเองและรู้จักวิธีรับมือกับความเครียด เช่น ฝึกสมาธิหรือทำกิจกรรมที่ชอบ
ความมั่นใจในตนเอง – มีทัศนคติที่ดีต่อร่างกาย ความสามารถ และคุณค่าของตัวเอง
การมีจุดมุ่งหมาย – ตั้งเป้าหมายในชีวิต ทำให้รู้สึกมีความหมายและแรงจูงใจ
การขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น – ไม่กลัวที่จะพูดคุยหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ เช่น นักจิตวิทยาหรือคนที่ไว้ใจ
ตัวอย่างการดูแลสุขภาพจิต: ฝึกหายใจลึก ๆ เมื่อเครียด, ทำสมาธิวันละ 5-10 นาที, หลีกเลี่ยงสื่อที่ทำให้เกิดความเครียด
3. สุขภาพสังคม (Social Health)
หมายถึง ความสามารถในการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น รวมถึงความสามารถในการสื่อสารและปรับตัวเข้ากับสังคม
องค์ประกอบของสุขภาพสังคม
ความสัมพันธ์ที่ดี – มีเพื่อน ครอบครัว หรือคนรอบตัวที่สามารถให้การสนับสนุน
การสื่อสารที่ดี – สามารถพูด ฟัง และเข้าใจผู้อื่นได้ดี
การปรับตัวเข้ากับสังคม – สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้แม้จะมีความแตกต่างกัน
การช่วยเหลือผู้อื่น – มีจิตสาธารณะและรู้จักแบ่งปัน เช่น การทำจิตอาสาหรือช่วยเหลือเพื่อนในยามลำบาก
ตัวอย่างการดูแลสุขภาพสังคม: โทรหาเพื่อนเก่าบ้าง, ร่วมกิจกรรมกลุ่มที่สนใจ, หลีกเลี่ยงความสัมพันธ์ที่เป็นพิษ
4. สุขภาพจิตวิญญาณ (Spiritual Health)
หมายถึง การมีเป้าหมาย ความเชื่อมั่นในคุณค่าของชีวิต และการรู้จักตัวเองในระดับลึก
องค์ประกอบของสุขภาพจิตวิญญาณ
การรู้จักตัวเอง – เข้าใจความต้องการ เป้าหมาย และคุณค่าในชีวิต
ความศรัทธาหรือจิตวิญญาณ – อาจเกี่ยวข้องกับศาสนา ปรัชญาชีวิต หรือแนวคิดเรื่องความหมายของชีวิต
การใช้ชีวิตอย่างมีสติ – รู้จักใช้ชีวิตอย่างมีความหมายและตระหนักถึงปัจจุบัน
การให้คุณค่ากับสิ่งที่ทำ – ทำสิ่งที่รักและมีความสุขกับสิ่งนั้น
ตัวอย่างการดูแลสุขภาพจิตวิญญาณ: ฝึกสติ, อ่านหนังสือพัฒนาตนเอง, ปฏิบัติธรรม, ออกเดินทางค้นหาตัวเอง
